Eg trur eg skal la Andrè Bjerke og "Syngende jord" avslutte denne bloggen.
Eg dagdrøymer og filosoferar vidare på http://hugnad.wordpress.com/
Skrivast!
søndag 1. mai 2011
torsdag 14. april 2011
Syngende jord
Og ennu før solen fjern og frådende jog
Ut i det blå morgenland,
Sang det, sang det
I sjøenes rinnende vann,
I markenes gress
Og gjennom den demrende skog:
”Jeg er alt som er til.
Jeg er dagen som gryr
Og øder sin hvite ild.
Jeg er det fykende frø
Og nettenes jagende dyr.
Alt som eier et jeg,
Alt som må dø,
Gror og går under i meg - -
Du som fikk sjel,
- menneske, blomst eller orm -,
du er en ørliten del
av meg, av mitt hav, av min storm.
Du er en flyktig form.
Du er en kime på vei
Mot det som er mer enn deg.
Ja, du skal dø.
Men ikke før du har ydet et frø
Av din sjel, av din kropp.
Alt skal bli støv,
Kvinne og lilje og løv.
Løvet skal falle, men under det falne løv
Skyter en knopp.
Noe skal bli
Når denne din ene dag er forbi.
Det du har skapt
Av liv, av forandring
Går ikke tapt.
Livet går videre uten deg.
Jeg er jorden, og alt i meg
Er på vandring - -
Jeg er den store jord.
Det er min lov, min tekst:
Du som fikk være i meg
Som barnet er i en mor,
Vær en del av min vekst!
Vær en røst i mitt kor!
Livets mening er:
Døgnfluens korte jag
Ut mellom himmel og trær.
Brenne, bli aske, forsvinne …
Lilje og løv og kvinne,
Lev i dag!”
- Andrè Bjerke
Ut i det blå morgenland,
Sang det, sang det
I sjøenes rinnende vann,
I markenes gress
Og gjennom den demrende skog:
”Jeg er alt som er til.
Jeg er dagen som gryr
Og øder sin hvite ild.
Jeg er det fykende frø
Og nettenes jagende dyr.
Alt som eier et jeg,
Alt som må dø,
Gror og går under i meg - -
Du som fikk sjel,
- menneske, blomst eller orm -,
du er en ørliten del
av meg, av mitt hav, av min storm.
Du er en flyktig form.
Du er en kime på vei
Mot det som er mer enn deg.
Ja, du skal dø.
Men ikke før du har ydet et frø
Av din sjel, av din kropp.
Alt skal bli støv,
Kvinne og lilje og løv.
Løvet skal falle, men under det falne løv
Skyter en knopp.
Noe skal bli
Når denne din ene dag er forbi.
Det du har skapt
Av liv, av forandring
Går ikke tapt.
Livet går videre uten deg.
Jeg er jorden, og alt i meg
Er på vandring - -
Jeg er den store jord.
Det er min lov, min tekst:
Du som fikk være i meg
Som barnet er i en mor,
Vær en del av min vekst!
Vær en røst i mitt kor!
Livets mening er:
Døgnfluens korte jag
Ut mellom himmel og trær.
Brenne, bli aske, forsvinne …
Lilje og løv og kvinne,
Lev i dag!”
- Andrè Bjerke
måndag 4. april 2011
Noko spesielt
Kjenner du den kjensla ein får når ein går, med musikk på øyrene, og får lyst å synge høgt. Veldig høgt. Og hoppe og danse.
Somme songar er det berre noko spesielt med. Og denne songen kjem eg aldri til å bli lei av:
dom var bara kids
men gifte sig ändå
på flygplatsen
och flög till krakow
och det var så mycket
som var sorgligt med den trippen
för han älskade henne inte
och hon märkte inget
badabapapa bapadapa
badabapapa bapadapa
och hennes nye kärlek
bände ner honom så lätt inför henne
utan att ens känna till den unge Werthers lidande
och det var första gången
han fick stryk av en främling
och hur skulle han kunna hålla tillbaka tårarna
badabapapa bapadapa
badabapapa bapadapa
och han fick resterna av Magdalena
när hon blitt dumpad av Ola
dom var snart i slutet av Casablanca
i den scenen han växte upp i
och precis så lämna han henne
på en dammig väg under ett träd
det var den sista gången han såg henne
man måste genom skam
man måste genom drömmar
man måste dö några gånger innan man kan leva
han somnade bakom
sina nya solglasögon
och han drömde att han inte behövde nån
och när han vakna
satt en lapp i hans panna
"Nu vet du allt om ingenting, din jävla sopa"
jag var tvungen att förändra nånting
du hade just lämnat mig
jag vakna upp och höll om en dunk gin
men i drömmen jag just drömt höll jag om dig
och jag såg min ungdom
trampa gasen i botten
och sen köra rakt in i en bergvägg
man måste dö några gånger innan man kan leva
man måste genom skam
man måste genom drömmar
man måste dö några gånger innan man kan leva
man måste genom skam
man måste genom drömmar
man måste dö några gånger innan man kan leva
man måste
man måste
man måste dö några gånger innan man kan leva
innan man kan leva
Somme songar er det berre noko spesielt med. Og denne songen kjem eg aldri til å bli lei av:
dom var bara kids
men gifte sig ändå
på flygplatsen
och flög till krakow
och det var så mycket
som var sorgligt med den trippen
för han älskade henne inte
och hon märkte inget
badabapapa bapadapa
badabapapa bapadapa
och hennes nye kärlek
bände ner honom så lätt inför henne
utan att ens känna till den unge Werthers lidande
och det var första gången
han fick stryk av en främling
och hur skulle han kunna hålla tillbaka tårarna
badabapapa bapadapa
badabapapa bapadapa
och han fick resterna av Magdalena
när hon blitt dumpad av Ola
dom var snart i slutet av Casablanca
i den scenen han växte upp i
och precis så lämna han henne
på en dammig väg under ett träd
det var den sista gången han såg henne
man måste genom skam
man måste genom drömmar
man måste dö några gånger innan man kan leva
han somnade bakom
sina nya solglasögon
och han drömde att han inte behövde nån
och när han vakna
satt en lapp i hans panna
"Nu vet du allt om ingenting, din jävla sopa"
jag var tvungen att förändra nånting
du hade just lämnat mig
jag vakna upp och höll om en dunk gin
men i drömmen jag just drömt höll jag om dig
och jag såg min ungdom
trampa gasen i botten
och sen köra rakt in i en bergvägg
man måste dö några gånger innan man kan leva
man måste genom skam
man måste genom drömmar
man måste dö några gånger innan man kan leva
man måste genom skam
man måste genom drömmar
man måste dö några gånger innan man kan leva
man måste
man måste
man måste dö några gånger innan man kan leva
innan man kan leva
måndag 28. mars 2011
Refleksjonar
Eg har stor skrivelyst for tida, av og til er det slik.
Eg er i ferd med å avslutte ei bachelorutdanning i politikk og internasjonale relasjonar. Desse tre åra har eg lese mykje om krig, menneskerettar, korrupsjon, makt, fridom, ymse politiske teoriar, filosofi, folkemord, intervensjonar, demokrati, FN og andre organisasjonar, og so vidare. Eg har lært mykje. Men det er ikkje mogleg å kome vekk ifrå at å studere dette gjer at ein mistar litt trua på mennesket. Sjølvsagt er der mykje bra som blir gjort, av menneske både individuelt og i grupper. Men det er likevel klart at dei fleste tinga vi har lese og lært om er negativt lada.
Akkurat no skriv eg eit essay om kvinner og born i krig, og om vi treng spesielle menneskerettsmekanismer for å beskytte denne utsatte gruppa i væpna konflikter. Eg har nettopp lese ein artikkel som heiter: "The Politics of Identity and Sexual Violence: A Review of Bosnia and Rwanda". Det er grusomme ting å lese. Fleire gongar må eg stoppe opp ei god stund før eg greier å lese vidare. Då er det vanskeleg å tenkje seg korleis det er å bli utsett for noko slikt.
Artikkelen viser korleis offera, kvinner og borna deira, blir gjort skyldige etter krigen er over. Kvinner som blir valdtekne blir "ureine", og ungane dei får som eit resultat av valdtektene er ei skam for samfunnet. Identitetane deira blir forma av samfunnet, og dei står hjelpelause på sidelinja.
Groups and individuals tend to set themselves apart in regard to certain social categories. This tendency profoundly affects their behaviour in ways that validate and perpetuate their identities. Not only do these identities create social conflict between groups, but they give rise to national identities. These national identites have geographic implications as well. Frequently, identities are grounded in territories, and nation-states evolve as a consequence.
(...)
The way governments and society, in general, represent these identities reveals a great deal about the deeply rooted assumptions being made about gender, ethnicity, and race. The discourse that surrounds the issues of rape during wartime, for example, "ethnic cleansing", "racial hygiene", "genocidal babies", perpetuates myths about identity - that it is genetically determined, that it derives from the father, that it derives from the mother, that some blood is purer than other blood, and so forth. These discursive practices frequently lead to pervasive discrimination against specific social groups, outrageous acts of violence against women, and neglect of children who are born of rape during wartime.
Katgorisering og segregering av grupper fører til ingenting godt. Og som no verdssamfunnet burde vite av erfaring: I somme tilfelle kan det ha forferdelege konsekvensar.
I årevis før folkemordet i Rwanda (april-juli 1994) som tok livet av nærare éin million menneske, brukte Hutu-regjeringa propaganda for å skape sinne og fiendtlege kjensler mot Tutsi-befolkninga i landet. Oppfordringar om drap og utrydding blei vanlegare og vanlegare på den statlege radioen. Til slutt blei det normalt. Både dette og monge andre ting gjorde folkemordet i Rwanda mogleg. Ein kan sjå tilbake på landet si historie og kolonimaktene si herjing. Ein kan sjå på økonomiske forhold på 1980-talet, og korleis den internasjonale marknaden bidrog sterkt til å svekke den skjøre balansen i Rwanda. Der er monge hensyn å ta.
Sidan kvinner framleis i mange samfunn er avhengige av menn, er dei særleg utsatte når alvorlege konflikter bryt ut. Kvinna si rolle i Rwanda var å vere kone og å føde born. Jo fleire born, desto betre. Når desse "funksjonane" blir tatt frå dei gjennom krigshandlingar er det omtrent umogleg for dei å leve "normale" liv etterpå.
Så kan ein tenke: Korleis kan nokon gjere slike ting mot andre menneske? Det er umogleg å forstå til tider. Men då er det viktig å tenkje på kvar desse menneska kjem ifrå. Unge gutar heilt ned i 7-års-alderen blir ofte kidnappa og brukt som barnesoldatar. Ein slik bakgrunn resulterarat i at ingen lærer dei kva som er rett og gale. Alt dei hugsar og veit om er krig og grusomheiter. Kven er då verkeleg dei skuldige når desse gutane, nokre år seinare, begår forferdelege handlingar?
Slike ting les eg om. Det er alltid komplisert og der er aldri éitt svar. Men er det noko eg har lært desse tre åra, så er dette det viktigaste: Alltid prøv å sjå situasjonar frå ein annan synsvinkel enn din eigen. Viss noko har skjedd, prøv å finn ut kvifor. Kvifor gjer folk som dei gjer? Kvifor tenkjer dei som dei gjer? Kva er historia deira? Kva har dei blitt fortalt gjennom oppveksten om rett og gale, om andre menneske, om respekt og rettar? Korleis var foreldra deira sine liv, og har dei i det heile tatt kjent foreldra sine nokon gong? Kva slags val har dei blitt nødd til å ta i livet? Kva moglegheiter har dei hatt?
For der er aldri eit enkelt svar.
Eg er i ferd med å avslutte ei bachelorutdanning i politikk og internasjonale relasjonar. Desse tre åra har eg lese mykje om krig, menneskerettar, korrupsjon, makt, fridom, ymse politiske teoriar, filosofi, folkemord, intervensjonar, demokrati, FN og andre organisasjonar, og so vidare. Eg har lært mykje. Men det er ikkje mogleg å kome vekk ifrå at å studere dette gjer at ein mistar litt trua på mennesket. Sjølvsagt er der mykje bra som blir gjort, av menneske både individuelt og i grupper. Men det er likevel klart at dei fleste tinga vi har lese og lært om er negativt lada.
Akkurat no skriv eg eit essay om kvinner og born i krig, og om vi treng spesielle menneskerettsmekanismer for å beskytte denne utsatte gruppa i væpna konflikter. Eg har nettopp lese ein artikkel som heiter: "The Politics of Identity and Sexual Violence: A Review of Bosnia and Rwanda". Det er grusomme ting å lese. Fleire gongar må eg stoppe opp ei god stund før eg greier å lese vidare. Då er det vanskeleg å tenkje seg korleis det er å bli utsett for noko slikt.
Artikkelen viser korleis offera, kvinner og borna deira, blir gjort skyldige etter krigen er over. Kvinner som blir valdtekne blir "ureine", og ungane dei får som eit resultat av valdtektene er ei skam for samfunnet. Identitetane deira blir forma av samfunnet, og dei står hjelpelause på sidelinja.
Groups and individuals tend to set themselves apart in regard to certain social categories. This tendency profoundly affects their behaviour in ways that validate and perpetuate their identities. Not only do these identities create social conflict between groups, but they give rise to national identities. These national identites have geographic implications as well. Frequently, identities are grounded in territories, and nation-states evolve as a consequence.
(...)
The way governments and society, in general, represent these identities reveals a great deal about the deeply rooted assumptions being made about gender, ethnicity, and race. The discourse that surrounds the issues of rape during wartime, for example, "ethnic cleansing", "racial hygiene", "genocidal babies", perpetuates myths about identity - that it is genetically determined, that it derives from the father, that it derives from the mother, that some blood is purer than other blood, and so forth. These discursive practices frequently lead to pervasive discrimination against specific social groups, outrageous acts of violence against women, and neglect of children who are born of rape during wartime.
Katgorisering og segregering av grupper fører til ingenting godt. Og som no verdssamfunnet burde vite av erfaring: I somme tilfelle kan det ha forferdelege konsekvensar.
I årevis før folkemordet i Rwanda (april-juli 1994) som tok livet av nærare éin million menneske, brukte Hutu-regjeringa propaganda for å skape sinne og fiendtlege kjensler mot Tutsi-befolkninga i landet. Oppfordringar om drap og utrydding blei vanlegare og vanlegare på den statlege radioen. Til slutt blei det normalt. Både dette og monge andre ting gjorde folkemordet i Rwanda mogleg. Ein kan sjå tilbake på landet si historie og kolonimaktene si herjing. Ein kan sjå på økonomiske forhold på 1980-talet, og korleis den internasjonale marknaden bidrog sterkt til å svekke den skjøre balansen i Rwanda. Der er monge hensyn å ta.
Sidan kvinner framleis i mange samfunn er avhengige av menn, er dei særleg utsatte når alvorlege konflikter bryt ut. Kvinna si rolle i Rwanda var å vere kone og å føde born. Jo fleire born, desto betre. Når desse "funksjonane" blir tatt frå dei gjennom krigshandlingar er det omtrent umogleg for dei å leve "normale" liv etterpå.
Så kan ein tenke: Korleis kan nokon gjere slike ting mot andre menneske? Det er umogleg å forstå til tider. Men då er det viktig å tenkje på kvar desse menneska kjem ifrå. Unge gutar heilt ned i 7-års-alderen blir ofte kidnappa og brukt som barnesoldatar. Ein slik bakgrunn resulterarat i at ingen lærer dei kva som er rett og gale. Alt dei hugsar og veit om er krig og grusomheiter. Kven er då verkeleg dei skuldige når desse gutane, nokre år seinare, begår forferdelege handlingar?
Slike ting les eg om. Det er alltid komplisert og der er aldri éitt svar. Men er det noko eg har lært desse tre åra, så er dette det viktigaste: Alltid prøv å sjå situasjonar frå ein annan synsvinkel enn din eigen. Viss noko har skjedd, prøv å finn ut kvifor. Kvifor gjer folk som dei gjer? Kvifor tenkjer dei som dei gjer? Kva er historia deira? Kva har dei blitt fortalt gjennom oppveksten om rett og gale, om andre menneske, om respekt og rettar? Korleis var foreldra deira sine liv, og har dei i det heile tatt kjent foreldra sine nokon gong? Kva slags val har dei blitt nødd til å ta i livet? Kva moglegheiter har dei hatt?
For der er aldri eit enkelt svar.
Irrasjonell oppførsel
Verktyboksa på mitt skriveprogram har med eitt bestemt seg for å bli kjempestor. Heilt utan vidare. Den passar som regel fint oppe i høgre hjørnet, og gjer ikkje mykje av seg utan at eg trykker på ho. Men i dag har ho altså bestemt seg for å bli kjempestor. Sann er det. Når teknologien oppfører seg slik, heilt utan meining, så er det ikkje lett å begripe seg på.
For å vere ærleg så er det ikkje noko stort problem. Eller: stort er det, men eg kan takle det. Eg kan finne andre måtar å endre skrivestorleik på. Eg kan til og med skrive i kursiv om eg vil. Og so kan eg markere dei viktigaste frasene med den fargen eg vil. So det so.
Men… Kva skjer når eg må endre linjeavstand? Og det må eg rett nok ganske ofte. Svaret er: Bruke den kjempestore verktyboksa. For den verkar fint. Den er berre, som sagt, kjempestor.
Så når eg tenkjer meg om er vel dette innlegget ganske meiningslaust, og eg har ingenting å klage over. Jaja, sann kan det gå!
For å vere ærleg så er det ikkje noko stort problem. Eller: stort er det, men eg kan takle det. Eg kan finne andre måtar å endre skrivestorleik på. Eg kan til og med skrive i kursiv om eg vil. Og so kan eg markere dei viktigaste frasene med den fargen eg vil. So det so.
Men… Kva skjer når eg må endre linjeavstand? Og det må eg rett nok ganske ofte. Svaret er: Bruke den kjempestore verktyboksa. For den verkar fint. Den er berre, som sagt, kjempestor.
Så når eg tenkjer meg om er vel dette innlegget ganske meiningslaust, og eg har ingenting å klage over. Jaja, sann kan det gå!
laurdag 19. mars 2011
Eg kan godt forstå at denne bloggen (for dokke få som les den) kan verke forvirrande. Her er ikkje akkurat eit fast tema. Derav det ganske abstrakte namnet. Det er dikt og musikk og bilete og politikk om kvarandre. Når eg skriv det sann ser det ikkje så gale ut, og det er vel slik verda er også - mykje forskjelleg i ei god blanding.
Eg fylgjer godt med på det som skjer i Libya i desse dagar. Etter å ha sett meg lei på statsleiarar og FN-folk som fordømmar og kritiserar utan å gjere noko, blei eg overraska på torsdag då Tryggingsrådet godkjende militær handling mot Libya og Gaddafi sine styrker.
Det har no nett starta.
Gaddafi har vore leiar av Libya sidan 1969. Det er over fire tiår. Det seier seg sjølv, at når éin mann sitt med makta så lenge, så mistar han perspektiv etterkvart (om han i det heile tatt hadde noko frå før). Sjølvinnsikta kan vel seiast å vere minimal.
Det er først den siste tida Gaddafi har vore i rampelyset, med god grunn. Men han har, som sagt, vore aktiv lenge. Han kom til makta ved eit militærkupp i 1969. Og det hadde følgjer for fleire enn Libya sine innbyggjarar. Både Gaddafi og tidlegare president av Liberia Charles Taylor var involvert i borgarkrigen i Sierra Leone, ved å trene opp geriljastyrker. Denne konflikta var ei av dei verste på det afrikanske kontinentet i nyare tid (den varte frå 1991-2002), med omfattande og grusomme overgrep mot den sivile befolkninga. Seksual vald og barnesoldatar var vanleg. Charles Taylor har blitt framstilt for menneskerettsdomstolen i Sierra Leone og dømt der for sine handlingar. Det er første gong ein tidlegare president har blitt dømt for handlingar relatert til rekruttering og bruk av barnesoldatar i væpna konflikt. Gaddafi blei, som kjent, ikkje stilt for retten på same måte.
I tillegg til å ha supplert våpen til IRA, har Gaddafi hatt tilknyting til konflikter i Den Demokratiske Republikken Kongo og i Nord-Uganda. Han har med andre ord hatt ein finger med i spelet på fleire plan.
Med jernhand har han styrt Libya i over førti år.
Eg er, som dei fleste, ikkje spesielt glad i militære invasjonar. Men der er unntak. Eit samarbeid mellom Den Arabiske Ligaen og FN har aldri skjedd før på denne måten. Tryggingsrådet har vist at dei er i stand til å ta avgjersler (sjølv om det ikkje skjer så ofte). Korleis dette kjem til å ende er vanskeleg å seie. Men noko må gjerast. Det internasjonale samfunnet har, til sjuande og sist, eit ansvar for verdas befolkning. Når ein statsleiar so klart avviser sitt ansvar for sitt eige folk, må noko gjerast.
Eg har som ein teori om at "moderne" menneske må sette ting i boksar. Vi trur vi må kategorisere og dele inn i grupper for å forstå korleis ting heng saman. Vi har delt jorda inn i land (noko som i historisk samanheng er ganske nytt), og gitt kvart land suverenitet. Vi har laga ein verdsorganisasjon i form av FN, som er basert på denne inndelinga. Men det blir klarare og klarare at det store fokuset på suverenitet i verda i dag er problematisk. Vi har eit ansvar, men på same tid må ein respektere kvart land. Men kor longt skal den respekten gå? Og sidan kvar nasjon har sine ymse nasjonale interesser, noko som er umogleg å kome vekk ifrå, korleis skal ein kunne samarbeide om det beste for heile verdas befolkning?
Dobbeltmoralen er som oftast høg, både her og der.
Eg ser på inndelinga av land som uviktig i mitt syn av verda. Klart er vi forskjellege. Men eg kan vere mykje likare nokon frå Frankrike (til dømes), og kome betre overeins med denne personen, enn nokon frå mi eiga bygd i Noreg. Landegrensene har vi konstruert og desse linjene i landskapet er berre noko vi innbiller oss. Men denne fantasien har blitt så sterk at den skapar meir låkt enn godt. Vi kan ikkje fortsetje på denne måten. Det er berre å opne avisa og det blir klart etter eit par sider at det er på høg tid å endre noko fundamentalt.
Over tid er det kanskje mogleg. Men kvar skal ein byrja?
Eg fylgjer godt med på det som skjer i Libya i desse dagar. Etter å ha sett meg lei på statsleiarar og FN-folk som fordømmar og kritiserar utan å gjere noko, blei eg overraska på torsdag då Tryggingsrådet godkjende militær handling mot Libya og Gaddafi sine styrker.
Det har no nett starta.
Gaddafi har vore leiar av Libya sidan 1969. Det er over fire tiår. Det seier seg sjølv, at når éin mann sitt med makta så lenge, så mistar han perspektiv etterkvart (om han i det heile tatt hadde noko frå før). Sjølvinnsikta kan vel seiast å vere minimal.
Det er først den siste tida Gaddafi har vore i rampelyset, med god grunn. Men han har, som sagt, vore aktiv lenge. Han kom til makta ved eit militærkupp i 1969. Og det hadde følgjer for fleire enn Libya sine innbyggjarar. Både Gaddafi og tidlegare president av Liberia Charles Taylor var involvert i borgarkrigen i Sierra Leone, ved å trene opp geriljastyrker. Denne konflikta var ei av dei verste på det afrikanske kontinentet i nyare tid (den varte frå 1991-2002), med omfattande og grusomme overgrep mot den sivile befolkninga. Seksual vald og barnesoldatar var vanleg. Charles Taylor har blitt framstilt for menneskerettsdomstolen i Sierra Leone og dømt der for sine handlingar. Det er første gong ein tidlegare president har blitt dømt for handlingar relatert til rekruttering og bruk av barnesoldatar i væpna konflikt. Gaddafi blei, som kjent, ikkje stilt for retten på same måte.
I tillegg til å ha supplert våpen til IRA, har Gaddafi hatt tilknyting til konflikter i Den Demokratiske Republikken Kongo og i Nord-Uganda. Han har med andre ord hatt ein finger med i spelet på fleire plan.
Med jernhand har han styrt Libya i over førti år.
Eg er, som dei fleste, ikkje spesielt glad i militære invasjonar. Men der er unntak. Eit samarbeid mellom Den Arabiske Ligaen og FN har aldri skjedd før på denne måten. Tryggingsrådet har vist at dei er i stand til å ta avgjersler (sjølv om det ikkje skjer så ofte). Korleis dette kjem til å ende er vanskeleg å seie. Men noko må gjerast. Det internasjonale samfunnet har, til sjuande og sist, eit ansvar for verdas befolkning. Når ein statsleiar so klart avviser sitt ansvar for sitt eige folk, må noko gjerast.
Eg har som ein teori om at "moderne" menneske må sette ting i boksar. Vi trur vi må kategorisere og dele inn i grupper for å forstå korleis ting heng saman. Vi har delt jorda inn i land (noko som i historisk samanheng er ganske nytt), og gitt kvart land suverenitet. Vi har laga ein verdsorganisasjon i form av FN, som er basert på denne inndelinga. Men det blir klarare og klarare at det store fokuset på suverenitet i verda i dag er problematisk. Vi har eit ansvar, men på same tid må ein respektere kvart land. Men kor longt skal den respekten gå? Og sidan kvar nasjon har sine ymse nasjonale interesser, noko som er umogleg å kome vekk ifrå, korleis skal ein kunne samarbeide om det beste for heile verdas befolkning?
Dobbeltmoralen er som oftast høg, både her og der.
Eg ser på inndelinga av land som uviktig i mitt syn av verda. Klart er vi forskjellege. Men eg kan vere mykje likare nokon frå Frankrike (til dømes), og kome betre overeins med denne personen, enn nokon frå mi eiga bygd i Noreg. Landegrensene har vi konstruert og desse linjene i landskapet er berre noko vi innbiller oss. Men denne fantasien har blitt så sterk at den skapar meir låkt enn godt. Vi kan ikkje fortsetje på denne måten. Det er berre å opne avisa og det blir klart etter eit par sider at det er på høg tid å endre noko fundamentalt.
Over tid er det kanskje mogleg. Men kvar skal ein byrja?
laurdag 12. mars 2011
måndag 28. februar 2011
Vår beste dag
Kom og lytt til lyset når det gryr av dag
solen løfter sin trompet mot munnen.
Lytt til hvite sommerfuglers vingeslag;
Denne dag kan bli vår beste dag!
Stien som vi gikk i går er like ny,
hemmelig som ved vårt første morgengry;
Mangt skal vi møte – og mangt skal vi mestre,
dagen i dag – den kan bli vår beste dag.
Kom og lytt til dypet når vi ror mot dag,
hør, maneten stemmer sine strenger.
Løfterik er tonen i et fiskevak,
denne dag kan bli vår beste dag!
Fjorden vår er like ny og blå og blank,
blikket ditt er fritt og ryggen like rank.
Mangt skal vi møte – og mangt skal vi mestre,
dagen i dag – den kan bli vår beste dag.
Kjære lytt til mørke når vår dag er gått,
natten nynner over fjerne åser.
Mangt har dagen skjenket oss av stort og smått,
mer, kan hende, enn vi har forstått!
Månen over tun og tak er like ny,
men tier stille om vårt neste morgengry.
Mangt skal vi møte – og mangt skal vi mestre,
dagen i morgen skal bli vår beste dag.
-Erik Bye
solen løfter sin trompet mot munnen.
Lytt til hvite sommerfuglers vingeslag;
Denne dag kan bli vår beste dag!
Stien som vi gikk i går er like ny,
hemmelig som ved vårt første morgengry;
Mangt skal vi møte – og mangt skal vi mestre,
dagen i dag – den kan bli vår beste dag.
Kom og lytt til dypet når vi ror mot dag,
hør, maneten stemmer sine strenger.
Løfterik er tonen i et fiskevak,
denne dag kan bli vår beste dag!
Fjorden vår er like ny og blå og blank,
blikket ditt er fritt og ryggen like rank.
Mangt skal vi møte – og mangt skal vi mestre,
dagen i dag – den kan bli vår beste dag.
Kjære lytt til mørke når vår dag er gått,
natten nynner over fjerne åser.
Mangt har dagen skjenket oss av stort og smått,
mer, kan hende, enn vi har forstått!
Månen over tun og tak er like ny,
men tier stille om vårt neste morgengry.
Mangt skal vi møte – og mangt skal vi mestre,
dagen i morgen skal bli vår beste dag.
-Erik Bye
torsdag 17. februar 2011
Barn har rett
Ein liten hyllest til Gustav Lorentzen og hans kloke ord:
Hør på meg,
sier Sven på sju.
Men de voksne sier,
nei, nå hører du:
Hvor du bor bestemmer vi,
for verden er så vanskelig.
Flytting må man regne med,
du får nye venner et annet sted.
Ikke gråt, lille Sven.
Hør på meg, sier Sven igjen.
For..
Barn har rett!
Til å bli hørt og sett.
Barn har rett!
Til å bruke vett.
Barn har rett!
Regelen er lett:
Barn har rett!
Rett og slett.
Vi må hjelpe barn,
sier Tor på ti.
Samme hvilket land de lever i.
Jaja, sukker mor og far,
men tenk så lite Norge har.
Som for eksempel veier her,
en skam så dårlige de er.
Skal alle kjøre så fort de vil,
så må det mange penger til.
Nei, det ække lett,
sier far og mor.
Vi må hjelpe barn, sier Sven og Tor.
For..
Barn har rett!
Til medisin og stell.
Barn har rett!
Til en seng hver kveld.
Barn har rett!
Til å spise seg mett.
Barn har rett!
Rett og slett.
Det er våres jord,
sier Lill på tolv.
Og vi trenger den i god behold.
Vi vil ikke arve dritt,
men de voksne sier,
vent nå litt!
Vi skal bare ta den siste skogen som er frisk,
vi skal bare tømme havet for den siste fisk.
Vi skal bare ta opp oljen vår så fort vi kan,
vi skal bare sette halve Norge under vann.
Vi skal bare, vi skal bare, bare, én gang til!
Stopp! sier Sven og Tor og Lill.
For..
Barn har rett!
Til et fremtidshåp.
Barn har rett!
Til å vokse opp
Barn har rett!
Til trygghet uansett.
Barn har rett!
Barn har rett!
til å bli hørt og sett.
Barn har rett!
Til å spise seg mett.
Barn har rett!
Regelen er lett.
Barn har rett!
Rett og slett.
Hør på meg,
sier Sven på sju.
Men de voksne sier,
nei, nå hører du:
Hvor du bor bestemmer vi,
for verden er så vanskelig.
Flytting må man regne med,
du får nye venner et annet sted.
Ikke gråt, lille Sven.
Hør på meg, sier Sven igjen.
For..
Barn har rett!
Til å bli hørt og sett.
Barn har rett!
Til å bruke vett.
Barn har rett!
Regelen er lett:
Barn har rett!
Rett og slett.
Vi må hjelpe barn,
sier Tor på ti.
Samme hvilket land de lever i.
Jaja, sukker mor og far,
men tenk så lite Norge har.
Som for eksempel veier her,
en skam så dårlige de er.
Skal alle kjøre så fort de vil,
så må det mange penger til.
Nei, det ække lett,
sier far og mor.
Vi må hjelpe barn, sier Sven og Tor.
For..
Barn har rett!
Til medisin og stell.
Barn har rett!
Til en seng hver kveld.
Barn har rett!
Til å spise seg mett.
Barn har rett!
Rett og slett.
Det er våres jord,
sier Lill på tolv.
Og vi trenger den i god behold.
Vi vil ikke arve dritt,
men de voksne sier,
vent nå litt!
Vi skal bare ta den siste skogen som er frisk,
vi skal bare tømme havet for den siste fisk.
Vi skal bare ta opp oljen vår så fort vi kan,
vi skal bare sette halve Norge under vann.
Vi skal bare, vi skal bare, bare, én gang til!
Stopp! sier Sven og Tor og Lill.
For..
Barn har rett!
Til et fremtidshåp.
Barn har rett!
Til å vokse opp
Barn har rett!
Til trygghet uansett.
Barn har rett!
Barn har rett!
til å bli hørt og sett.
Barn har rett!
Til å spise seg mett.
Barn har rett!
Regelen er lett.
Barn har rett!
Rett og slett.
søndag 13. februar 2011
Diarios de Motocicleta
"¿Qué es lo que se pierde al cruzar una frontera? Cada momento parece partido en dos; melancolía por lo que queda atrás y, por otro lado, todo el entusiasmo por entrar en tierras nuevas"
- Ernesto Guevara de la Serna
"Kva er det ein mistar når ein kryssar ei grense? Kvar augneblink verkar som å vere delt i to; melankoli for det som blir igjen og, på den andre sida, entusiasme for å kome til nye land"
- Ernesto Guevara de la Serna
"Kva er det ein mistar når ein kryssar ei grense? Kvar augneblink verkar som å vere delt i to; melankoli for det som blir igjen og, på den andre sida, entusiasme for å kome til nye land"
tysdag 1. februar 2011
Det norske paradokset
"Det er typisk norsk å vere god", sa Gro Harlem Brundtland i sin nyttårstale i 1992.
Kanskje var 1991 eit sabla godt år, kva veit eg. Eg var berre fire år. Uansett, er det sant?
Det er typisk norsk å vere gjennomsnittleg god. Det er på same tid typisk norsk å vere naïv. Det er typisk norsk å tru at Norge er den beste plassen på jord å leve, og at alle ville ha gjort nettopp det viss dei kunne. Vi hamnar stadig på toppen av FN sine rangeringar basert på best levestandard o.l. Vi får det omtrent inn med morsmjølka. Ein typisk kommentar frå ein frustrert nordmann i utlandet som støtar på noko uvant vil vere, "Har dei ikkje forstått det endå??". Vi ligg altså eit hakk framom.
Trur vi.
Når eg kjem heim til Norge stussar eg alltid over framsidene til Dagbladet og VG, våre største aviser. Så blir eg oppriktig flau. Etter det fangar velstanden oppmerksomheita - den viser overalt. Ein gløymer det litt for kvar gong. Overflod av alt, på alle områder. Likevel kan ein lese på dei nemnte framsidene (om ein ser vekk ifrå hovudsaka om dagens vêr) om nordmenn som klagar på at geitosten smakar for mykje geit, og at flyturane deira til Syden blir forstyrra til bristepunktet av plagsomme born som lagar unødvendig mykje bråk.
Greit, eg skjønar at det kan vere bekymringar i Norge også. Det er ikkje eit perfekt land, faktisk. Men småleg klaging kan vi vel halde oss for gode til.
Sjølv om det kanskje er vanskeleg å tru for mange, so er det ikkje alle som vil ete brunost kvar einaste dag. Ikkje alle tykkjer det er kjekkast å tilbringe ein søndag framfor fjernsynet for å sjå på diverse kjepphøge karar gå på ski. Ikkje alle ynskjer å leve i minus ti grader i opptil fleire månadar. Og til trass for all velstand og overflod, så er det ikkje alle som kan tenkje seg å bu i Norge, uansett om det hadde vore ein villa på Oslo sin vestkant eller ei hytte på Finnmarksvidda. Ikkje hadde dei fått lov heller, for den saks skuld. I eit land der vi har såpass god plass må vi passe oss for å sleppe inn for monge av dei som faktisk treng det. Men det er ei anna sak.
Ein utforskar ved namn Amyr Klink sa ein gong: "Ein mann treng å reise til plassar han ikkje kjenner for å bryte ned den arrogansen som gjer at vi trur verda er slik vi tenkjer den er, og ikkje slik den er eller kan vere. Arrogansen som gjer oss til meistrar i noko vi aldri har sett, når vi bør vere nybyrjarar, og simpelthen reise og sjå det."
Det er ikkje typisk norsk å vere god. Men det er typisk norsk å tru det. Men for all del: Du må ikkje tru at du er noko, heller.
Kanskje var 1991 eit sabla godt år, kva veit eg. Eg var berre fire år. Uansett, er det sant?
Det er typisk norsk å vere gjennomsnittleg god. Det er på same tid typisk norsk å vere naïv. Det er typisk norsk å tru at Norge er den beste plassen på jord å leve, og at alle ville ha gjort nettopp det viss dei kunne. Vi hamnar stadig på toppen av FN sine rangeringar basert på best levestandard o.l. Vi får det omtrent inn med morsmjølka. Ein typisk kommentar frå ein frustrert nordmann i utlandet som støtar på noko uvant vil vere, "Har dei ikkje forstått det endå??". Vi ligg altså eit hakk framom.
Trur vi.
Når eg kjem heim til Norge stussar eg alltid over framsidene til Dagbladet og VG, våre største aviser. Så blir eg oppriktig flau. Etter det fangar velstanden oppmerksomheita - den viser overalt. Ein gløymer det litt for kvar gong. Overflod av alt, på alle områder. Likevel kan ein lese på dei nemnte framsidene (om ein ser vekk ifrå hovudsaka om dagens vêr) om nordmenn som klagar på at geitosten smakar for mykje geit, og at flyturane deira til Syden blir forstyrra til bristepunktet av plagsomme born som lagar unødvendig mykje bråk.
Greit, eg skjønar at det kan vere bekymringar i Norge også. Det er ikkje eit perfekt land, faktisk. Men småleg klaging kan vi vel halde oss for gode til.
Sjølv om det kanskje er vanskeleg å tru for mange, so er det ikkje alle som vil ete brunost kvar einaste dag. Ikkje alle tykkjer det er kjekkast å tilbringe ein søndag framfor fjernsynet for å sjå på diverse kjepphøge karar gå på ski. Ikkje alle ynskjer å leve i minus ti grader i opptil fleire månadar. Og til trass for all velstand og overflod, så er det ikkje alle som kan tenkje seg å bu i Norge, uansett om det hadde vore ein villa på Oslo sin vestkant eller ei hytte på Finnmarksvidda. Ikkje hadde dei fått lov heller, for den saks skuld. I eit land der vi har såpass god plass må vi passe oss for å sleppe inn for monge av dei som faktisk treng det. Men det er ei anna sak.
Ein utforskar ved namn Amyr Klink sa ein gong: "Ein mann treng å reise til plassar han ikkje kjenner for å bryte ned den arrogansen som gjer at vi trur verda er slik vi tenkjer den er, og ikkje slik den er eller kan vere. Arrogansen som gjer oss til meistrar i noko vi aldri har sett, når vi bør vere nybyrjarar, og simpelthen reise og sjå det."
Det er ikkje typisk norsk å vere god. Men det er typisk norsk å tru det. Men for all del: Du må ikkje tru at du er noko, heller.
tysdag 4. januar 2011
Si algiuen llama a tu puerta
Si alguien llama a tu puerta, amiga mía,
y algo en tu sangre late y no reposa
y en su tallo de agua, temblorosa,
la fuente es una líquida armonía.
Si alguien llama a tu puerta y todavía
te sobra tiempo para ser hermosa
y cabe todo abril en una rosa
y por la rosa se desangra el día.
Si alguien llama a tu puerta una mañana
sonora de palomas y campanas
y aún crees en el dolor y en la poesía.
Si aún la vida es verdad y el verso existe.
Si alguien llama a tu puerta y estás triste,
abre, que es el amor, amiga mía.
- Gabriel García Márquez
y algo en tu sangre late y no reposa
y en su tallo de agua, temblorosa,
la fuente es una líquida armonía.
Si alguien llama a tu puerta y todavía
te sobra tiempo para ser hermosa
y cabe todo abril en una rosa
y por la rosa se desangra el día.
Si alguien llama a tu puerta una mañana
sonora de palomas y campanas
y aún crees en el dolor y en la poesía.
Si aún la vida es verdad y el verso existe.
Si alguien llama a tu puerta y estás triste,
abre, que es el amor, amiga mía.
- Gabriel García Márquez
laurdag 1. januar 2011
Godt nytt år!
Eit tilbakeblikk på februar 2010, av Are Kalvø
"I februar advarte Frp mot islamifisering av Norge. I grunn rart at Frp har so mykje imot muslimar, som dei har så mykje til felles med. Sjå føre deg ei gjennomsnittleg gruppe med konservative muslimar: mannsdominert, litt rart kledd, veldig opptatt av gode, gamaldagse verdiar, respekt for dei eldre, kritiske til nesten alt i det moderne norske samfunnet.
Sleng inn ei dritsur Siv Jensen, og du har Frp si stortingsgruppe."
Alle bør forresten lese siste innlegget på heimesida hans, om jula og kva den eigentleg handlar om.
"I februar advarte Frp mot islamifisering av Norge. I grunn rart at Frp har so mykje imot muslimar, som dei har så mykje til felles med. Sjå føre deg ei gjennomsnittleg gruppe med konservative muslimar: mannsdominert, litt rart kledd, veldig opptatt av gode, gamaldagse verdiar, respekt for dei eldre, kritiske til nesten alt i det moderne norske samfunnet.
Sleng inn ei dritsur Siv Jensen, og du har Frp si stortingsgruppe."
Alle bør forresten lese siste innlegget på heimesida hans, om jula og kva den eigentleg handlar om.
Abonner på:
Innlegg (Atom)